Afgelopen 12 april organiseerde LinksBoven samen met de Nieuwe Vredesbeweging een themamiddag over ‘rechtvaardige vrede’ voor leden en sympathisanten van GroenLinks en PvdA. Regelmatig zien we deze term voorbij komen in uitingen van GroenLinks-PvdA, voornamelijk in de context van de Russische invasie in Oekraïne. Tijdens deze middag hebben we ‘rechtvaardige vrede’ met verschillende inhoudelijke sessies in een breder licht gesteld. In dit artikel vind je hiervan een samenvatting.
Wat is rechtvaardige vrede?
In de openingssessie besprak Martijntje Smits enkele fundamentele vragen: Wat is rechtvaardigheid? Wat is vrede? De termen ‘rechtvaardig’ en ‘vrede’ werden geanalyseerd als een ideograaf – een beladen, maar onduidelijk begrip dat vaak machtsgebruik maskeert. Er bestaat ook geen universele maatstaf voor wat rechtvaardig is en daardoor gaat het om een moralisering. Terwijl sommigen vrede zien als de afwezigheid van geweld, benadrukken anderen dat vrede ook een inclusieve veiligheid moet inhouden op mondiaal niveau, niet slechts voor één natiestaat of groep. In de discussie werd bijvoorbeeld genoemd dat volgens het internationaal recht gekoloniseerde volkeren het recht hebben op gewapend verzet tegen hun onderdrukker.
Media en framing
In deze sessie gingen we in op hoe taal, media en propaganda onze perceptie van oorlog en vrede vormgeven. Sprekers Lucille Cornelius van DiEM25 en Greetje Witte-Rang van Kerk en Vrede legden uit hoe framing de publieke opinie manipuleert, waarbij oorlog wordt verkocht als noodzakelijk of zelfs als moreel. Framing van geweld als ‘humanitair’, ‘onvermijdelijk’ of ‘verdedigend’ normaliseert militaire interventie, terwijl alternatieven nauwelijks aan bod komen. Ook bespraken we hoe genderstereotypes een rol spelen in taal rondom oorlog: vrede wordt vaak in één adem geassocieerd met ‘feminien’ en ‘zwak’ – terwijl het juist kracht vergt om geweldloos te blijven. De conclusie is dat we als activisten en pacifisten een eigen geluid moeten laten horen om tegenwicht te bieden aan het dominante gemilitariseerde narratief. Daarvoor moeten we ons wel verbinden en organiseren.
Militarisering van grenzen
Mark Akkerman van Stop Wapenhandel belichtte hoe grenzen steeds meer gemilitariseerd worden onder invloed van migratie. Migratie wordt namelijk neergezet als een ‘bedreiging’, een veiligheidsprobleem dat opgelost moet worden. Mark lichtte de EU-infrastructuur toe, waaronder Frontex en verdragen met landen buiten de EU. Steeds vaker worden grenscontroles ge-externaliseerd, oftewel uitbesteed aan landen buiten de EU, om te voorkomen dat migranten Europa bereiken. Ook legde Mark uit hoe het grens-industrieel complex werkt: bedrijven als Airbus en Thales voeren een sterke lobby voor alsmaar verdere grensbewaking, waarvoor zij wapens en technologie leveren. Bovendien leveren diezelfde bedrijven wapens in conflictgebieden, waardoor zij medeplichtig zijn aan het veroorzaken van mensen die moeten vluchten. Een handjevol bedrijven profiteert zo van zowel oorlogen, als van de grensbewaking tegen de mensen die vluchten door diezelfde oorlogen.
Militarisme, imperialisme & klimaatcatastrofe
Chris de Ploeg, auteur van De Grote Koloniale Oorlog, eindigde de middag met een lezing over de relatie tussen militarisme, kolonialisme/imperialisme en ecologische destructie. De klimaatcrisis is niet iets losstaand, maar het gevolg van gewelddadige imperialistische structuren: plantages, kolonisatie, exploitatie en oorlog voor grondstoffen. Neokolonialisme houdt dit systeem tot vandaag de dag in stand – vaak via VS-gesteunde staatsgrepen of met behulp van NAVO-interventies. Bovendien verbruikt het militair apparaat enorm veel fossiele brandstoffen: als alle legers samen een land zouden zijn, zou dat land in de top 5 meest vervuilende landen ter wereld staan(!).
De dag werd afgesloten met een oproep tot actie: organiseer, verbind je met gelijkgestemden, investeer in educatie en alternatieve media. Vrede is geen vanzelfsprekendheid, maar een keuze – en een strijd. “We moeten ons bezighouden met de politiek van de liefde”, klonk het. Rechtvaardige vrede begint niet bij investeringen in wapens, maar bij solidariteit en gemeenschap.
De komende tijd gaat LinksBoven verder aan de slag met dit thema. Wil je hieraan meedoen? Sluit je aan bij de taskforce! Meer informatie en aanmelden kan via contact@linksboven.org