Een nieuwe linkse beweging wint met een idealistisch links verhaal
Dit artikel verscheen in aangepaste vorm als eerst op 5 februari 2025 op NRC onder de titel ‘Opschuiven naar het midden werkt niet’.
Afgelopen week pleitte Tweede Kamerlid Habtamu de Hoop van GroenLinks/PvdA in zijn De Höftenlezing voor een ‘nieuwe partij’ met een ‘nieuw verhaal’. Daarbij voorziet De Hoop een koers die ‘met haar idealen de grootst mogelijke meerderheid’ wil mobiliseren. De idealistische ledenbeweging LinksBoven moedigt zo’n koers van harte aan. Bovendien is dit een kans om het als partijen nu echt over de inhoud te hebben. Wat de vorm ook wordt, de belangrijkste vraag is: welke koers gaat die vorm varen? Kiezen we voor een uitgesproken links verhaal, of laten we ons leiden door de korte termijn en richten we ons op ‘het midden’?
Partijleider Frans Timmermans lijkt te neigen naar dat laatste. Bij Nieuwsuur kreeg hij de vraag of de nieuwe partij niet ‘te veel’ naar links opschuift, zoals sommige critici beweren. Zijn reactie baart ons zorgen: “Wij zijn een linkse beweging die aansluiting moet hebben met het centrum, anders kunnen we niet meebesturen.” Een focus op het centrum, omwille van de macht, leidt namelijk vaak tot meebewegen met de verrechtsing in de politiek. Door de gematigdere kiezer naar de mond te praten en de neoliberale gevestigde macht te willen versieren, verwateren de eigen linkse principes. Dit wil overigens niet zeggen dat constructieve politiek niet mogelijk is, wel dat dat moet gebeuren vanuit eigen kracht.
Bovendien: opschuiven naar het midden werkt niet. Recent schreef Noortje Thijssen (directeur van het wetenschappelijk bureau GroenLinks en Eerste Kamerlid) dat dit op de culturele as weinig succesvol blijkt: “Kiezers voor wie cultureel conservatisme echt belangrijk is, gaan liever voor de real deal – maar het leidt wel tot verlies van het bestaande progressieve electoraat.” Toch zien we een afzwakking op ‘culturele thema’s’ als migratie. Op de loer ligt meegaan met de glijdende schaal richting alsmaar radicaler rechts.
Datzelfde geldt voor de sociaaleconomische thema’s: waar links haar idealen heeft verloochend, rekende de kiezer met hen af. De aansluiting met het politieke centrum heeft immers publieke voorzieningen afgebroken en de volkshuisvesting gesloopt. Juist deze thema’s maakt De Hoop nu tot zijn linkse speerpunten. Terecht merkte De Hoop op: kiezers blijken vooral het sociaal-economische verhaal van links goed te vinden.
Huisjesmelkers en speculanten
Dat biedt kansen, ook om je duidelijk te onderscheiden van rechts en écht een links alternatief te presenteren. In plaats van rechtse zondebokpolitiek, moeten wij onze pijlen richten op de echte oorzaak: de rijken en grote bedrijven die belastingen ontduiken, het milieu vervuilen, prijzen verhogen en lonen laag houden. Een pleidooi voor volkshuisvesting is bijvoorbeeld onderscheidend door huisjesmelkers en speculanten aan te pakken.
Een links alternatief pakt problemen dus ook bij deze echte oorzaken aan, met structurele oplossingen. Het kapitalisme buit mens en planeet uit voor winstbejag en economische groei. De oplossing is een nieuw economisch systeem, waarin sociale rechtvaardigheid, ecologische grenzen en internationale solidariteit centraal staan. Dat kan bijvoorbeeld door bedrijven te democratiseren en publieke voorzieningen (zoals openbaar vervoer en energie) in gemeenschapshanden te brengen. Zo krijgen alle mensen in plaats van een handjevol graaiers aan de top het voor het zeggen.
Juist de linkse samenwerking is een kans om een overtuigend verhaal te vormen dat links én groen én progressief verbindt. Daarmee spreek je niet alleen de kiezer aan, maar breng je ook een betere wereld dichterbij. Zo verlinks je het centrum, in plaats van te verrechtsen. Ook bestendig je de aansluiting met het maatschappelijk middenveld en bouw je zo aan een brede, linkse beweging. Als leden en sympathisanten van GroenLinks en PvdA willen wij het verhaal van onze beweging graag mede vormgeven. Laten we dus samen uitgesproken links durven zijn en kiezen voor een nieuwe, krachtige linkse weg vooruit.
Mede-auteurs en ondersteuningen:
Julia Matser (statenlid Utrecht)
Abdullah al Awwadi (duoraadslid Leiden)
Heleen de Boer (oud-fractievoorzitter Utrecht)
Benide Bolumba (commissielid Drenthe)
Robin Bongers-Karmaoui (raadslid Ede)
Sanne de Bruijne (fractievoorzitter IJsselstein)
Roshano Dewnarain (fractievoorzitter Midden-Groningen)
Kim Faber (fractievoorzitter Veenendaal)
Baukje Harmsma
Vincent Heerink
Sibren van Hoeven
Rutger Rauws (raadslid Eindhoven)
Sabine Scharwachter
Paul Smits (statenlid Gelderland)
Vincent Smeding
Joyce Vorgers (statenlid Overijssel)
Casper Kouters
Sem Grootscholten
Alice Haverkorn
Tijs van der Weele (commissielid Veenendaal)
Tita van der Pot
Tommy de Bruijn
Michiel Nanninga
Hannie Lutke Schipholt (raadslid Castricum)
Toon de Laaf
Tim Brandes
Tam Bruggeman
Narita Derks
Bert Slagman
Frank Arling
Margaret Harmsma
Sanne Nieuwenhuis
Giel van Dam
Emmelie van der Pol
Jonas Assink
Rik Hoevers
Janneke Barten (raadslid Haarlem)
Anne Mooij
Paul de Graaf
Marianne Schouten
Judith E.M. Klostermann (raadslid Ede)
Magda Schoots
Aniek Wierstra
Pieter Matthias van der Veen
Wiebe van Erkelens
Esther van Vliet
Floris van Lint
Anne Sluijs
Eco Matser (voorzitter GL Amsterdam West)
Joshua Paans
Joachim Pach
Veerle van Wijk
Marjolijn van Elteren (fractievoorzitter provincie Utrecht)
Leen Brusselman
Monica Lemmens
Stephan Grootjans
Leo Platvoet
Floris Olthuis
Noel Andriessen
Al Titus
Nick Rinzema (bestuurslid Oldambt)
Bart ter Veen
Mark Duits
Ankie Dols
Titus Vonk
Iman Abrontan
Sjirk Visser
Pauline Visser (bestuursvoorzitter Veenendaal)
Dennis Krikkink
Marieke Olde Olthof
Daan Slagman
Nels Wichers (beastuurslid PvdA Zuid Kennemerland)
Josephine Baán (bestuurslid Rotterdam)
Leo van Stijn
Jaap Waling
Miranda Florussen (voorzitter GroenLinks Nijmegen)
Abby Gomez (raadslid)
Linde Schils
Pieta Vis (bestuurslid Amsterdam)
Annemieke van Straalen
Sabine Jellema
Dirkje Scholte (bestuurslid GroenLinks Drenthe)
Thom van Saane
Mohandes Sogand (fractievoorzitter Vlissingen)
Wester Coenraads
Lilian Naeije
Tamar Doorduin
Floor de Man (statenlid Gelderland)
Peter van Saane
Maarten Meijering
Annet van Riel (bestuurslid GroenLinks provincie Utrecht)
Quentin van Son
Wim Haver
Sebastian Dinjens (wethouder Velsen)
Eline Peters
Noor IJpma
Luc van der Zandt
Janna Hoogerwerf
Jeannette Vos (raadslid Eindhoven)
Edith Slagman
Arthur Oldeman
Hans van Oerle (bestuurslid Nijmegen)
Kevin van der Vliet (bestuurslid GroenLinks Nijmegen)
Sasja Wolters (bestuurslid provincie Utrecht)
Tutku Yüksel (raadslid Wageningen)
Ailin Haijer
Aynur Hasanzadeh
Niels Stout
Rik Wolters
Karn Folkertsma
Lieke Frielink
Moniek Ellenbroek (bestuurslid GroenLinks Utrecht)
Cerisa van Kesteren
Maarten van Doorn
Steun jij dit pleidooi van LinksBoven?
Laat het hieronder weten. Nieuwe namen voegen we toe onderaan het stuk hierboven.