GroenLinks-PvdA kan het migratiedebat doorbreken
Door: Louisa Tumiwa en Sabine Scharwachter
“De grote vraag wordt: wat gaat GroenLinks-PvdA doen op het gebied van migratie? Is die bereid om iets meer richting rechts op te schuiven?” Dat vroeg politiek verslaggever Ron Fresen aan Frans Timmermans, na de kabinetsval aan tafel bij Eva. Hij verwees naar Duitsland, waar een brede coalitie zegt: ‘we gaan de grenzen dicht doen voor asielzoekers’”.
Misschien was de truc van de PVV zó doorzichtig, dat menig politiek commentator het niet meer kan zien. Het kabinet viel niet ‘over asielmigratie’ omdat de regerende partijen het niet eens konden worden, integendeel. Nooit eerder was een kabinet zo eensgezind in hun weerstand tegen migranten. PVV liet het kabinet klappen zodat de verkiezingen over migratie gaan. Een thema waar PVV de wind in de zeilen heeft, en GroenLinks-PvdA juist niét kan winnen.
Journalisten en politici lijken soms te vergeten dat zij zelf ook een aandeel hebben in ‘het thema’ van verkiezingen. ‘De grote vraag’ van de campagne hangt ook af van de vragen die politiek verslaggevers stellen. Migratie kwam hier pas ter tafel toen Fresen het opbracht. De taak aan Timmermans leek dus zo klaar als een klontje: niet in meegaan, voorkom dat je verstrikt raakt in een narratief dat niet de jouwe is!
Het liep anders. Timmermans benadrukte dat GroenLinks-PvdA voorstander is van ‘sturen op migratie’, in navolging van de Staatscommissie Demografische Ontwikkelingen. Met GroenLinks-PvdA valt te praten “over maatregelen om het allergrootste probleem, namelijk arbeidsmigratie, te beteugelen”. En, voegde Timmermans toe, discussie over asielmigratie is dan ook onvermijdelijk.
Het was tenminste eerlijk: GroenLinks-PvdA ís al iets meer richting rechts opgeschoven. In het verkiezingsprogramma van 2023 ging zij al mee in het belang van ‘grip op migratie’. Nu is ook ‘sturen op bandbreedte’ geen taboe meer. Hoeveel moet ze nog opschuiven? Tot ze het demissionair-kabinet rechts inhaalt?
Timmermans en zijn partij bevestigen in feite het door (extreem)rechts gecreëerde frame dat migratie of migranten zelf een probleem vormen. Terwijl: dat is het objectief gezien niet. Ja, arbeidsmigratie beslaat een veel groter deel van alle immigratie dan asielmigratie (10%!). Maar zelfs als je de Staatscommissie volgt, is er geen sprake van alarmerende hoeveelheden migranten die hun gewenste bevolkingsgroei naar verwachting zullen overschrijden. Sterker nog: migratie is over langere periodes al decennia relatief stabiel. De paniek rondom migratie is met zondebokpolitiek aangewakkerd. Hierin meegaan is een glijdende schaal, die antimigratiepartijen politiek én electoraal in de hand kan spelen.
Wat wél problemen zijn: het asielbeleid van de afgelopen rechtse kabinetten, die aanmeld- en opvanglocaties sloten, de spreidingswet saboteerden, en de weinige opvanglocaties bij te weinig voorzieningen plaatsten. Het rechtse economisch beleid, dat arbeidsmigranten aantrekt, maar tegelijkertijd verzaakt om hun basisrechten te garanderen. Het woonbeleid, het armoedebeleid, de bezuinigingen en de privatisering van publieke voorzieningen, die mensen steeds verder in de verdrukking brengen en een voedingsbodem voor haat tegen migranten creëren.
Rechts beleid lost geen problemen op, maar verzint en creëert ze moedwillig. Het gevolg is dat het draagvlak voor migratiebeleid afbrokkelt en de onverdraagzaamheid jegens migranten toeneemt. Zo slaagt zondebokpolitiek erin om de aandacht af te leiden van de echte problemen, zoals de wooncrisis en de sociaaleconomische ongelijkheid. Problemen waar, opnieuw, rechts beleid verantwoordelijk voor is.
GroenLinks-PvdA moet dus niet meegaan met het frame dat migratie een probleem en minder migratie een ‘noodzakelijke’ oplossing is. Ook de focus verleggen naar arbeidsmigratie als ‘het allergrootste probleem’ is verkeerd. In plaats daarvan moet GroenLinks-PvdA het migratiedebat doorbreken, door de aandacht te verleggen naar de echte problemen – veroorzaakt door rechts economisch beleid. Uw problemen komen niet doordat migranten u iets afpakken — maar doordat rechts onze publieke sector kapot heeft geliberaliseerd en liever belastingvoordelen geeft aan de rijken, en schijt heeft aan u.
Door de pijlen te richten op de economie verplaatst GroenLinks-PvdA niet alleen het debat naar een speelveld waar zij wél issue-ownership heeft, ook kan ze hiermee de rechtse hypocrisie blootleggen. Arbeidsmigratie is namelijk geen natuurverschijnsel, maar een logisch gevolg van rechts economisch beleid met oneindige groei als uitgangspunt, waarbij arbeidsmigranten noodzakelijkerwijs de vele openstaande vacatures moeten vullen. Rechtse partijen doen echter liever alsof hun neus bloed, dan dat het politiek debat gaat over de vrijemarkteconomie waarin winst over de ruggen van arbeidsmigranten, andere werknemers en de planetaire grenzen in de diepe zakken van grote bedrijven vloeit.
De grote vraag zou deze verkiezingen moeten zijn: Wat voor economie is nodig om in ons collectieve welzijn te voorzien? Het zou dan zomaar kunnen dat we juist méér arbeidsmigratie nodig hebben in bijvoorbeeld de zorg en de bouw, maar minder in de veehouderij en de distributiecentra – sectoren die niet alleen uitbuiting van arbeidsmigranten en andere werknemers in de hand spelen, maar ook funest zijn voor het klimaat. Laat GroenLinks-PvdA nou niet alleen de plannen hebben voor een sociale én groene welzijnseconomie, maar ook de potentie om ons eindelijk te verlossen uit de wurggreep van een infantiel ‘migratiedebat’.