No business as usual – voer een antifascistische strategie
Het gezamenlijke GroenLinks-PvdA-congres, gehouden op 21 juni 2025;
Constaterende dat:
- in de afgelopen jaren een wereldwijde heropleving van radicaal-rechtse, reactionaire en fascistische* bewegingen heeft plaatsgevonden, die in Nederland nu regeringsmacht heeft bereikt;
- ook centrumrechtse partijen hun discours overnemen en daarmee het zogenaamde “Overton-venster” (het spectrum van ideeën die als algemeen aanvaardbaar worden beschouwd) verschuift;
- zowel in Nederland als elders in Europa – waaronder Rusland, Turkije, Hongarije en Italië – zulke bewegingen de democratie onder druk zetten, hevige schade toebrengen of zelfs vernietigen;
- dit gepaard gaat met een afbraak van rechtsstatelijkheid en mensenrechtenschendingen, die kwetsbare groepen die tot zondebok gemaakt worden, het hardst raken.
Overwegende dat:
- PvdA en GroenLinks, en hun historische voorlopers, sterk verbonden zijn met de geschiedenis van het antifascistische verzet in Nederland;
- fascistische, radicaal-rechtse, en reactionaire bewegingen progressieve en emancipatoire verworvenheden en doelen terug willen draaien of tegen willen houden;
- de regeringsdeelname van deze bewegingen erop gericht is om het draagvlak voor hun afbraakpolitiek te versterken door bestaande problemen in stand te houden of te verergeren, bijvoorbeeld door het asielbeleid nog erger te laten falen;
- deze bewegingen systematisch het vertrouwen ondermijnen in de fundamenten van de rechtsstaat, zoals onafhankelijke rechtspraak en persvrijheid, door rechters en andere instituties openlijk aan te vallen wanneer uitspraken of regels hun belangen schaden;
- deze bewegingen daarnaast historisch vooral het belang van de rijke, kapitalistische klasse te dienen, en anti-progressieve/anti-linkse retoriek en zondebokpolitiek inzetten om de aandacht hiervan af te leiden;
- wanneer deze krachten de regeringsmacht in handen hebben, het respecteren van sommige gangbare politieke normen door GroenLinks/Pvda de indruk kan wekken dat hun politieke doelen legitiem zijn;
- de huidige politieke situatie met extreemrechts in het kabinet daarom vraagt om een strategische inzet via principiële parlementaire en extraparlementaire oppositie, die de macht van radicaal-rechtse, reactionaire en fascistische krachten direct dient in te perken en op termijn beoogt af te breken.
Spreekt uit dat:
- GroenLinks-PvdA een antifascistische politieke beweging is in haar overtuiging en haar handelen, en solidair staat met antifascistische bewegingen buiten het parlement.
Verzoekt de Tweede Kamerfractie, de Eerste Kamerfracties en de Europese delegaties:
- in ons politieke handelen een antifascistische strategie leidend te laten zijn, en hierbij:
- radicaal-rechtse, reactionaire en/of fascistische ideologieën van partijen en hun politici te benoemen;
- radicaal-rechtse, reactionaire en/of fascistische strategieën van partijen en hun politici te doorbreken, door de aandacht steeds te richten op daadwerkelijke oorzaken van problemen;
- te verzekeren dat ons politiek handelen en onze politieke communicatie deze ideologieën niet normaliseert, legitimeert of faciliteert;
- hierbij extra alert te zijn op de thema’s die voor de strategieën van radicaal-rechtse, reactionaire en/of fascistische partijen relevant zijn, zoals transrechten, migratie, demonstratierecht en de democratische rechtsstaat, en op deze thema’s:
- in beginsel te voorkomen gezamenlijk met deze partijen wetsvoorstellen en moties te ondertekenen, ongeacht wie deze indient;
- in beginsel tegen wetsvoorstellen en moties te stemmen die door deze partijen zijn ingediend;
- pro-actief wetsvoorstellen en moties in te dienen om waar mogelijk enig tegenwicht te bieden tegen het afbraakbeleid dat vanuit het kabinet hierop gevoerd wordt.
- een duidelijke lijn te trekken wanneer manifestaties van progressieve waarden en verworvenheden -zoals dag van de arbeid, pride, dodenherdenking en bevrijdingsdag- ondermijnd worden door de aanwezigheid van radicaal-rechtse, reactionaire en/of fascistische krachten.
* NB: GroenLinks-PvdA, verstaat in navolging van wetenschappelijke discussies in de politicologie, onder:
Fascisme: een politiek die middels geweld en intimidatie de democratie en rechtsstaat probeert te ondermijnen en andersgezinden te onderdrukken met als doel een zogenaamde “wedergeboorte” van de natie te verwezenlijken.
Radicaal-rechts: een xenofobische en autoritaire politiek die (aanvankelijk) bereid is binnen de liberale democratie te werken.
Reactionaire politiek: een ideologie verstaat die (al dan niet verbeelde) voormalige hiërarchieën en autoritaire normen wil herstellen.