Veiligheid en duurzame vrede – een realistisch alternatief voor militarisering
Het gezamenlijke GroenLinks-PvdA-congres, gehouden op 21 juni 2025;
Constaterende dat:
- wereldwijde spanningen toenemen, onder andere door de aanhoudende oorlog in Oekraïne, de genocide in Gaza, de escalatie in Kasjmir, nucleaire dreiging, klimaatverandering en het groeiende gebruik van kunstmatige intelligentie in militaire toepassingen; waardoor de doemdagklok van het Bulletin of the Atomic Scientists, met 89 seconden voor middernacht, dichter bij massale catastrofe staat dan ooit tevoren;
- Europese landen, waaronder Nederland, fors investeren in militaire capaciteiten, terwijl investeringsruimte voor klimaatbeleid, sociale ongelijkheid en internationale samenwerking onder druk staat;
- NAVO-secretaris-generaal Rutte voorstelt het defensiebudget op termijn te verhogen naar 5% van het BBP; en de Europese Commissie ruimte biedt voor extra defensie-uitgaven, maar niet voor sociale investeringen;
- deze militariseringsgolf gepaard gaat met een versterking van militaire aanwezigheid in publieke ruimte, media, onderwijs en beleid, wat bijdraagt aan een eenzijdige beeldvorming van veiligheid als militaire kracht;
- deze beeldvorming leidt tot normalisering van militaire logica, terwijl vrede en veiligheid juist ontstaan door diplomatie, mensenrechten, duurzame ontwikkeling en internationale samenwerking.
Overwegende dat:
- de wereldwijde spanningen doen lijken dat (her)bewapening en militarisering een oplossing bieden, maar deze de wereld op den duur juist onveiliger maken en duurzame vrede niet dichterbij brengen;
- Militarisering bijdraagt aan wapenwedlopen en toenemende geopolitieke spanningen;
- de (her)bewapening juist bijdraagt aan klimaatverandering en vernietiging van ecosystemen, mede omdat de defensie-industrie een uitermate vervuilende industrie is, die leidt tot extreme CO2-uitstoot, PFAS-verontreiniging en natuurbranden;
- (her)bewapening nauw verweven is met kapitalistische belangen van de wapenindustrie en -lobby bij een onveilige wereld, en daarnaast een neo-koloniale machtsbalans in stand houdt vanwege o.a. de exploitatie van grondstoffen in het Mondiale Zuiden;
- bovendien de grootste risico’s voor onze veiligheid niet militair van aard zijn, maar samenhangen met klimaatverandering, sociale ongelijkheid en democratische erosie – zoals ook onze Finse zusterpartij aan de rand van de EU terecht benadrukt;
- het daarom van belang is dat het maatschappelijk beeld bij veiligheid niet gekoppeld is aan militaire macht en de afwezigheid van oorlog, maar juist aan rechtvaardigheid, mensenrechten en stabiliteit wereldwijd.
Verzoekt de Tweede Kamerfractie, de Eerste Kamerfracties en de Europese delegaties:
- zich terughoudend op te stellen bij voorstellen tot verhoogde defensie-uitgaven en herbewapening, en deze kritisch te beoordelen op noodzaak, proportionaliteit, effectiviteit en democratische controle, met specifieke aandacht voor ecologische en sociale impact;
- zich te verzetten tegen een deelname aan een escalerende wapenwedloop, en zich actief uit te spreken voor (wereldwijde) ontwapening en het tegengaan van nucleaire proliferatie;
- zich in te zetten voor een wereldwijde collectieve veiligheidsstrategie gericht op duurzame vrede en veiligheid van alles dat leeft, waarin militaire capaciteiten uitsluitend als ondersteunend instrument worden ingezet, en alleen indien én nadat diplomatieke inspanningen, conflictpreventie, vredesopbouw, ontwikkelingssamenwerking, mondiale klimaatactie, mensenrechtenbescherming en internationale rechtsversterking daadwerkelijk substantieel zijn opgeschaald en structureel zijn verankerd;
- uit te dragen dat zonder inzet op zo’n wereldwijde collectieve veiligheidsstrategie, iedere inzet op militaire versterking niet als legitiem, effectief of als een bijdrage aan duurzame vrede en veiligheid beschouwd kan worden;
- in te zetten op alternatieven voor militaire interventies die gericht zijn op verzoenings- en wederopbouwprocessen en langdurige stabiliteit, conform het internationaal recht;
- te erkennen naast militaire dreigingen vooral ook klimaatrampen, ongelijkheid, autocratisering en mensenrechtenschendingen een bedreiging vormen en daarom het centraal stellen van inclusieve veiligheid noodzakelijk is;
- zich uit te spreken tegen de normalisering van (onrealistische) militaire logica en aanwezigheid in onderwijs, media en beleid, en een breder veiligheidsbegrip uit te dragen waarin menselijke waardigheid en collectieve solidariteit centraal staan;
- aansluiting te blijven zoeken bij maatschappelijke bondgenoten die zich inzetten voor vrede, gerechtigheid en duurzaamheid;
En gaat over tot de orde van de dag.